مرکز تدوین تاریخ جامع حکمت و فلسفه
معرفي :
«مركز تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» يكي از مراكز پژوهشي و تحقيقاتي بنياد حكمت ملاصدراست كه در سال 1384 و به منظور تدوين سير فلسفه و حكمت در ايران و جهان تأسيس گرديد.
اين طرح به سرپرستي آيت‌الله سيد محمدخامنه‌اي و مشاركت اساتيدي مانند دكتر رضا داوري اردكاني، دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، دكتر كريم مجتهدي، دكتر محمد ايلخاني، دكتر رضا اكبريان، دكتر حميدرضا آيت‌اللهي، دكتر حسين كلباسي، دكتر حكمت الله ملاصالحي، دكتر احمد مسگري و عده ديگري از اساتيد حوزه و دانشگاه در حال انجام مي‌باشد.
هدف از تأسيس اين مركز فراهم آوردن بستري مناسب براي تحقيق در تاريخ فلسفه و حكمت و تبيين و تشخيص خاستگاه و زادگاه جريانهاي فكري بويژه جريانهاي ناگفته و مجهول در حوزه فلسفه و بحث از چگونگي تغييرات و تطورات و نحوه تأثير و تأثر جريانهاي فكري و تبيين مباني فلسفي و مشخص ساختن سهم واقعي هر يك از فرهنگها و تمدن‌ها در جريان انديشه بشری مي‌باشد.
ضرورت و لزوم توجه به سابقه تاريخي فلسفه و انديشه بشري از جهات مختلفي مورد توجه است:
1ـ درك صحيح و دقيق مسائل فلسفي بدون توجه به سابقه تاريخي و سير تحولاتي كه از سرگذرانده است ميسر نمي‌باشد.
2ـ تاريخ فلسفه که در واقع همان تاريخ تفكر و تمدن بشري است آينه تمام نماي سير تكامل فکری انسان در طول تاريخ می باشد. ناآگاهی و بي توجهی به اين مقوله مساوی با بی اطلاعي از هويت تاريخی خود است که در نهايت به از خود بيگانگی فکری و فرهنگی منجر می شود. توجه به اين مهم بازيابی نقش و سهم افراد، فرهنگ ها و تمدن ها در سريان انديشه است. اين امر براي ملتهايي كه از فجر تاريخ در تلاش بوده‌اند، مخصوصاً ملت ايران كه مهد تمدن و چشمه جوشان حكمت بوده، اهميت فوق‌العاده‌اي دارد.
متأسفانه با وجود اهميت و ضرورت تبارشناسي انديشه و نگارش تاريخ فكر و فرهنگ، تاريخ‌نويسي فلسفه به دست كساني افتاده كه از دريچه تنگ و تاريك انديشه خود كه غالباً آميخته با تعصبات نژادي، مذهبي يا سياسي است، به تاريخ فلسفه و فرهنگ مي‌نگرند و تصادفي نيست كه در اين ميان، سهم سهمگين و تاريخي ملت ايران و بسياري از تمدنهاي ديگر را پنهان نگه داشته و كوچك بشمارند و يا با اغراض گوناگون، آلوده كنند.
در كشور ما آنچه از تاريخ فلسفه د ردسترس است غالباً ترجمه ای از همين کتابهاست و تاريخ كامل و جامعي در دست نيست.
اين حقايق و دقايق سبب گرديد كه بنياد حكمت اسلامي صدرا كه يكي از اهداف و سياستهاي راهبردي آن پركردن خلأهاي پژوهشی در حوزه فلسفه و برداشتن موانع و كمبودهاي محققان و پژوهشگران است، اين طرح شجاعانه و ابتكاري را براي تدوين تاريخ جامع و جهاني در سير تحولات حكمت و انديشه فلسفي در ايران و جهان تهيه نموده و مركزي را براي رفع اين نقيصه بزرگ پايه‌گذاري نمايد.
معرفی انجمن
معرفي :
«مركز تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» يكي از مراكز پژوهشي و تحقيقاتي بنياد حكمت ملاصدراست كه در سال 1384 و به منظور تدوين سير فلسفه و حكمت در ايران و جهان تأسيس گرديد.
اين طرح به سرپرستي آيت‌الله سيد محمدخامنه‌اي و مشاركت اساتيدي مانند دكتر رضا داوري اردكاني، دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، دكتر كريم مجتهدي، دكتر محمد ايلخاني، دكتر رضا اكبريان، دكتر حميدرضا آيت‌اللهي، دكتر حسين كلباسي، دكتر حكمت الله ملاصالحي، دكتر احمد مسگري و عده ديگري از اساتيد حوزه و دانشگاه در حال انجام مي‌باشد.
هدف از تأسيس اين مركز فراهم آوردن بستري مناسب براي تحقيق در تاريخ فلسفه و حكمت و تبيين و تشخيص خاستگاه و زادگاه جريانهاي فكري بويژه جريانهاي ناگفته و مجهول در حوزه فلسفه و بحث از چگونگي تغييرات و تطورات و نحوه تأثير و تأثر جريانهاي فكري و تبيين مباني فلسفي و مشخص ساختن سهم واقعي هر يك از فرهنگها و تمدن‌ها در جريان انديشه بشری مي‌باشد.
ضرورت و لزوم توجه به سابقه تاريخي فلسفه و انديشه بشري از جهات مختلفي مورد توجه است:
1ـ درك صحيح و دقيق مسائل فلسفي بدون توجه به سابقه تاريخي و سير تحولاتي كه از سرگذرانده است ميسر نمي‌باشد.
2ـ تاريخ فلسفه که در واقع همان تاريخ تفكر و تمدن بشري است آينه تمام نماي سير تكامل فکری انسان در طول تاريخ می باشد. ناآگاهی و بي توجهی به اين مقوله مساوی با بی اطلاعي از هويت تاريخی خود است که در نهايت به از خود بيگانگی فکری و فرهنگی منجر می شود. توجه به اين مهم بازيابی نقش و سهم افراد، فرهنگ ها و تمدن ها در سريان انديشه است. اين امر براي ملتهايي كه از فجر تاريخ در تلاش بوده‌اند، مخصوصاً ملت ايران كه مهد تمدن و چشمه جوشان حكمت بوده، اهميت فوق‌العاده‌اي دارد.
متأسفانه با وجود اهميت و ضرورت تبارشناسي انديشه و نگارش تاريخ فكر و فرهنگ، تاريخ‌نويسي فلسفه به دست كساني افتاده كه از دريچه تنگ و تاريك انديشه خود كه غالباً آميخته با تعصبات نژادي، مذهبي يا سياسي است، به تاريخ فلسفه و فرهنگ مي‌نگرند و تصادفي نيست كه در اين ميان، سهم سهمگين و تاريخي ملت ايران و بسياري از تمدنهاي ديگر را پنهان نگه داشته و كوچك بشمارند و يا با اغراض گوناگون، آلوده كنند.
در كشور ما آنچه از تاريخ فلسفه د ردسترس است غالباً ترجمه ای از همين کتابهاست و تاريخ كامل و جامعي در دست نيست.
اين حقايق و دقايق سبب گرديد كه بنياد حكمت اسلامي صدرا كه يكي از اهداف و سياستهاي راهبردي آن پركردن خلأهاي پژوهشی در حوزه فلسفه و برداشتن موانع و كمبودهاي محققان و پژوهشگران است، اين طرح شجاعانه و ابتكاري را براي تدوين تاريخ جامع و جهاني در سير تحولات حكمت و انديشه فلسفي در ايران و جهان تهيه نموده و مركزي را براي رفع اين نقيصه بزرگ پايه‌گذاري نمايد.
فعالیت‌ها
-
تدوين تاريخ جامع حکمت و فلسفه
محققان و اساتيد متخصص در 4 حوزه كلي زير مشغول به پژوهش و فعاليت‌اند، كه هركدام از اين حوزه‌ها مشتمل بر بخش‌هايي است:
تاريخ انديشه و فلسفه باستان
يونان باستان
ايران باستان
خاور دور ، چين و تبت
خاورميانه ، هند
امپراطوريهاي رومي و يوناني
حوزه حران و انتقال انديشه باستان به تمدن اسلامي
فلسفه قرون وسطي
اين بخش با تعداد بسيار زيادي از عناوين و سرفصل‌ها در دست نگارش و تحقيق است از جمله:
مسيحيت، متون مقدس، فلسفه يوناني و سنت پولسي (بعنوان زمينه بحث)
امپراطوري مقدس روم، آلكوين و سنت آموزش‌هاي رسمي
عرفان مسيحي، مايستراكها رتوس، مارسيليو فيچينو و … / منشأ عرفان مسيحي (مسلمين)
دوري گزيدن دانشمندان و انديشمندان از كليسا
آغاز و انجام زماني قرون وسطي در غرب
فلسفه و حكمت در دوره اسلامي
مقدمه
سرچشمه‌هاي تفكر اسلامي در اسلام
معنا و مفهوم فلسفه در اسلام
قرآن، حديث و تفكر عقلي ـ فلسفي
انتقال فلسفه و علوم اوايل به عالم اسلامي
مراكز مهم علوم عقلي مقارن ظهور اسلام
ترجمه‌هاي متون فلسفي، اثولوجياي منحول ارسطو و الخيرالمحض و مابعدالطبيعه
تأثيرات ايراني و هندي
دسته‌بندي‌هاي مذهبي ـ سياسي و پيدايش علم كلام
نخستين حكيمان مسلمان در شرق اسلامي
تاريخ انديشه فلسفي در غرب اسلامي
پيدايش و تأسيس حكمت اشراقي و عرفان نظري
تعامل مكتب‌هاي فكري ـ فلسفي در جهان اسلام، زمينه‌ساز رشد و تعالي حكمت
فلسفه اسلامي در عصر حاضر
فلسفه در قرون معاصر و جديد (در دست تكميل)