تجرد خيال در حكمت متعاليه

يكي از مهمترين مسائل حوزه فلسفه و عرفان اسلامي مسئله خيال است، زيرا عالم خيال در عرفان شاهراه كشف و شهود، و در فلسفه حد فاصل ميان عالم مجردات و عالم ناسوت مي‌باشد. يكي از كتابهايي كه در آن به مقوله خيال از منظر عرفاني و فلسفي به خصوص حكمت متعاليه نگريسته و بحث شده كتاب تجرد خيال در حكمت متعاليه است که مولف طي شش فصل به اين موضوع پرداخته است.

در فصل اول نويسنده عالم خيال را مطابق با ديدگاه واضع آن يعني محيي‌الدين ابن‌عربي بگونه‌يي اجمالي بررسي مي‌كند.

در فصل دوم، اصول انديشه صدرالمتألهين مطرح مي‌شود تا جايگاه تجرد خيال در منظومه فكري وي مشخص گردد.

در فصل سوم، خيال در قوس نزول و سير وجودی مورد بحث قرار گرفته و در فصل چهارم، نفس انسان در قوس صعود بررسي مي‌شود و قوه تخيل مركبي تلقي مي‌گردد كه قادر است راكبش را از شان هيولاني و بالقوه ماده تا اعلا عليين صفات و اسماء پروردگار ارتقا دهد و بهمين مناسبت در فصل مزبور ماهيت و عملكرد و جايگاه تخيل مورد تحقيق قرار مي‌گيرد.

در فصل پنجم، استفاده از شاه كليد تجرد خيال توسط ملاصدرا جهت رفع برخي مشكلات فلسفي مانند وجود ذهني، وجود برزخي، معاد جسماني و … تعيين مي‌شود.

سرانجام در فصل ششم به نقش واسطه‌يي انسان كامل بعنوان نمونه اعلا و اتم مقام برزخيت پرداخته و مقوله‌هاي وحي, الهام و اشراقات معرفتي خيال خلاق انسان كامل و تحقق اراده الهي در مقام خلافت الهي يا عاليترين درجه صعود معرفتي در عروج انساني كامل به مرتبه فناي في‌الله و بقاي بالله بررسي مي‌شود.

كتاب تجرد خيال در حكمت متعاليه تاليف دكتر مريم صانع‌پور از سوي بنياد حكمت اسلامي صدرا در 198 صفحه و با قطع وزيري منتشر شده است.