المظاهر الالهيه في اسرار العلوم الكماليه

كلمه «مظهر» ‌ـ‌كه مظاهر جمع آن است‌ـ در اصطلاح عرفاي مسلمان، هر ممكن موجودي است كه به قدرت و علم حق‌تعالي آفريده شده و آيينه ظهور و نماد اسماء و صفات خدا باشد و او را بشناساند. «ظهور» همان ايجاد گسترش هستي در سراسر آفاق ممكنات است كه به آن «تجلي رحماني» گفته مي‌شود و مصداق اسم مقدس «هو الظاهر» خداي تعالي مي‌باشد.

فصول و مباحث كتاب المظاهر الالهية از آنرو كه مباحث مبدأ و معاد را به رشته تحرير درآورده ، آيينه‌اي از ظهور فيض رباني و تجلي رحماني را به نمايش مي‌گذارد و حكمت جويان را به سير و سفر در ظهورات اسماء و صفات مي‌برد.

اين كتاب را مي‌توان يكي از بهترين كارهاي ملاصدرا شمرد نه به سبب انبوه مسائل فلسفي، بلكه به سبب ظرافت و ريزه‌كاريهايي كه در آن بكاررفته است و در عين اختصار، يك دوره حكمت متعاليه و حكمت عرشيه و قدسيه است. پرفسور هانري كوربن معتقد است كه: «المظاهر گزارشي است از مجموع مطالب فلسفي و كلامي از زاويه حيات معنوي». در اين كتاب به قرآن و حديث توجه و تكيه‌اي بيشتر شده است، گويي مقدمه‌اي است براي تفسير فلسفي قرآن و استخدام فلسفه براي آن.

كتاب المظاهر الالهيه داراي يك مقدمه و دو بخش (و بتعبير خود كتاب: دو فنّ) و يك خاتمه است و هريك از دو فن (بخش) به هشت فصل كوچكتر (و بتعبير كتاب: هشت مظهر) تقسيم شده است. در لابلاي اين مظهرهاي شانزده‌گانه بخشهاي كوچكي مانند: توضيح، تنبيه، تبصره، تحقيق، لمعه، اشراق، تكمله، كشف غطاء، حكمة‌عرشية، قاعده، تتميم و نظائر آمده است، كه به تناسب جاي آن، گاهي براي تكميل و گاهي براي اشاره و آشناسازي خواننده به مكاشفات مولف است.

حكيم صدرالمتألهين در ديباچه كتاب درباره تاليف كتاب و سبب و انگيزه آن مي‌گويد كه برترين خوشبختيها و بالاترين درجه سعادت انسان فرا گرفتن دانشي است كه او را به خداشناسي و معادشناسي و انسان‌شناسي برساند و ترك آن با وجود استعداد و امكان تحصيل بالاترين شقاوتهاست. از طرفي فراگرفتن آنهمه معارف در اين عمر كوتاه ميسر نيست: از اينرو است كه وي كتاب المظاهر الالهية را ساخته تا كساني كه از فلسفه بهره‌اي دارند و بدنبال بحث و جدل نيستند و معنويت و حال را مي‌جويند از آن ياري و كمك بگيرند و يك دوره كوتاه حكمت راستين را بدست آورند و از اينرو نام كتاب را «مظاهر» و محل تجليات حق‌تعالي و تقدس گذاشته است كه جلوه حقيقت و كمال و «علوم كماليه» در آن خودنمايي مي‌كند.

كتاب المظاهر الالهية في اسرار العلوم الكماليه با تصحيح، تحقيق و مقدمه مفصل استاد سيدمحمد خامنه‌اي پيرامون سير حكمت در ايران و جهان در 188 صفحه بهمراه نمايه‌هاي مختلف اعلام و اشخاص و … از سوي بنياد حكمت اسلامي صدرا به چاپ رسيده است.