دكتر علي شريعتمداري، دكترغلامرضا اعواني، دكتر كريم مجتهدي، دكتر رضا داوري اردكاني، دكتر مصطفي محقق داماد، دكتر سيدصدرالدين طاهري، دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني و جمع ديگري از اساتيد برجسته دانشگاههاي كشور، در اين مراسم شركت كرده و سخنان خود را پيرامون موضوعات تربيتي ـ فلسفي از جمله پايه‌هاي فلسفه تعليم و تربيت، حق بر آموزش و پرورش از ديدگاه ملاصدرا، مباني و اصول تعليم و تربيت در حكمت متعاليه ايراد كردند.

در برنامه افتتاحيه همايش، طبق سنوات گذشته، رئيس بنياد حكمت اسلامي صدرا، آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي، در سخناني در تأكيد بر نقش فلسفه در تربيت و اهميت تربيت فلسفي در تربيت شهروندان صالح و لايق، گفت: فلسفه تنها دانشي است كه از مجموعه هستي و از مطلق كمال سخن مي‌گويد و آنگونه تربيت مي‌كند كه عالم هستي (عالم كبير) در انسان مندرج شود. در اين صورت انسان به مثابه مادر اين عالم، آن را راهبري مي‌كند و به مقصد مي‌رساند.

وي يادآور شد: تربيت‌هاي غيرفلسفي فراگير نبوده و در واقع جزئي از كمالند و نمي‌توانند انسان را متناسب با غايتي كه براي آن خلق شده، يعني مظهر و آينه خدا بودن، تربيت كنند.

آيت‌الله سيد محمد خامنه‌اي با طرح يك سوال كه آيا هم اكنون چنين تربيتي در جامعه صورت مي‌گيرد يا خير؟ هدف از برگزاري اين دست همايش‌ها را تشويق دولت به همكاري براي عرضه فلسفه اسلامي و حقيقي،‌كه همان حكمت متعاليه است،‌ در صحنه اجتماع اعلام كرد و به سخنان خود پايان داد.

پس از سخنراني آيت‌الله خامنه‌اي، دكتر علي شريعتمداري، عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي به جايگاه سخنراني آمد.

دكتر شريعتمداري، مسائل تربيتي و شيوه ‌آموزش در نظام تعليم و تربيت كشور را مورد انتقاد قرار داد و عنوان كرد: آموزش بايد مطابق با تفاوت‌هاي فردي صورت گيرد و شاگردان نيز در جريان يادگيري فعال باشند.

وي در بخش ديگري از سخنان خود به شرح راهكارهاي عملي تحقق اين دو هدف از ديدگاه خود پرداخت.

دكتر غلامرضا اعواني، نيز در ادامه مطالب گذشته طي سخناني، به تعريف حكمت، جايگاه و اهميت آن پرداخت و راه نجات و فلاح را تنها با حكمت ممكن دانست.

وي گفت: حكمت، تولدي روحاني است، يعني همان رسيدن به فطرت ثاني و رشد و كمال. حكمت، سبب تذهيب نفس شده و مراتب عقل آدمي را رشد مي‌دهد، در نتيجه بهترين روش تربيت است. حكمت، كمال دين و بشارتي است كه خداوند از انبيا گرفته است.

سخنران بعدي، دكتر كريم مجتهدي استاد دانشگاه تهران بود كه سنت و تربيت فلسفي را در ارتباط با هم دانسته و افزود: سنت وسيله‌يي  است براي تحكيم زندگي و تصور آينده. مللي كه سنت‌شان را از دست داده‌اند، از آينده بي‌بهره‌اند.

وي افزود: به نظر سقراط، سنت همچون شير مادر، مايه تغذيه و استحكام و حيات يك جامعه و ملت ا ست و فلسفه در دل سنت است كه معنادار مي‌شود.

استاد دانشگاه تهران يادآور شد: در چنين شرايطي، كار ملاصدرا براي ما از اين جهت مفيد و به روز است كه او نوعي انسجام در فرهنگ، كه به معنايي همان سنت است، ‌ايجاد كرده است. او بخش‌هاي مختلف فرهنگي را با هم هماهنگ نموده و براي حفظ سنت، مطالبي را به مجموع عرفان و فلسفه پيش از خود افزوده است.

دكتر رضا داوري اردكاني، رئيس فرهنگستان علوم از ديگر سخنرانان اين همايش بود كه صحبت خود را با طرح قدمت تربيت و اختصاص آن به نوع انسان آغاز كرد و گفت: انسان به زندگي در جامعه انساني و تربيت انساني نيازمند است.

با وجود اين شرايط، كاركرد فلسفه، روشن كردن مسائلي از اين دست است كه: آدمي كيست، كجاست، چه مي‌كند، چه مي‌تواند بكند و چه بايد بكند؟

وي اضافه كرد: فلسفه، فنون و راههاي رشد و كمال انسان را تا مرحله فنا مشخص مي‌كند، طرح كلي عالم را نشان مي‌دهد و مي‌گويد چطور بايد نظم و بايستگي آن را حفظ كرد و تربيت قوام‌بخش، همين نظم است.

دكتر مصطفي محقق داماد، عضو فرهنگستان علوم و استاد دانشگاه شهيد بهشتي، موضوع سخنراني خود را به حق در آموزش و پرورش از ديدگاه ملاصدرا اختصاص داد.

وي سوالي را در دانشگاه فلسفي ملاصدرا مطرح كرد كه آيا آموزش و پرورش چنانچه در بند 13 حقوق بشر آمده، حقي از حقوق انسان است يا خير، به آن معنا كه عده‌اي در مقابل اين حق مكلف به تأمين آن باشند؟ اگر چنين است اين وظيفه برعهده كيست؟

وي در مقام پاسخ، وجود اين حق را تأييد كرد و گفت: نه تنها حق است، بلكه از ديدگاه ملاصدرا معرفت و حكمت، هويت بشري است. تعقل، ذات انسان است و اين وظيفه نيز برعهده ارباب الزمان است.

در ادامه همايش، شاهد سخنراني دكتر سيدصدرالدين طاهري، استاد دانشگاه علامه طباطبايي بوديم كه نظريه معاد جسماني ملاصدرا و تأثير تربيتي آن را بررسي ‌كرد.

وي با تبيين دو نظريه ملاصدرا در تأييد معاد جسماني ابراز داشت: اين شكل از باور به معاد، انسان را بيشتر متوجه اعمال خود و اثرات آن كرده و سهم زيادي در انسان‌سازي و تربيت فردي دارد.

دكتر فرشته ندري ابيانه، عضو هيأت علمي دانشگاه بوعلي نيز، حكمت نظري و حكمت عملي در فلسفه مشا را بررسي نمود و در پايان، دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، استاد فلسفه دانشگاه تهران، با نگاهي كلي به موضوع همايش (تربيت فلسفي و  فلسفه تربيت)، حكمت متعاليه، وجه تسميه آن و اساساً خود فلسفه پرداخت. استاد ديناني پس از اين نگاه كلي، حس ختام همايش را در اين بيت خلاصه كرد: