|
سرمقاله |
|
|
زندگی , مکتب و شخصیت صدرالمتاهلین «استاد سید محمد خامنه ای»
|
|
|
جایگاه انسان در حکمت متعالیه ملاصدرا «دكتر رضا اکبریان» چكيده نگاه متفكران و انديشمندان مسلمان نسبت به انسان با آنچه از قرن چهاردهم ميلا‌دي به بعد در جهان مغرب زمين تحت عنوان اومانيسم رخ داده، تفاوت بنيادين دارد. امروزه آنچه مسئله را براي بشر اروپايي مشكل كرده، از بين رفتن ديدي درباره جهان و انسان است. اگر انسان نتواند در شناخت حقيقت و معني و رسيدن به آن كامياب شود، آن وقت با بيمعني بودن و نداشتن ايمان و آرمان، نمي‌تواند زندگي كند. اخلا‌ق و ايمان بدون يك نوع حكمت و متافيزيك غيرممكن است. قرن بيستم و فجايع بيسابقه‌اي كه در آن به وقوع پيوسته است، ثابت مي‌كند كه وقتي اصول دين سست شد، از اخلا‌ق بهيچ وسيله‌اي نمي‌توان دفاع كرد. رنسانس سعي كرد بشر مسيحي را كه پايي در آسمان و پايي در زمين داشت، كاملا‌ً زميني كند، يعني تاكنون انسان، زمين را سرزمين اصلي خود نمي‌دانست و هميشه نسبت به اين عالم حالت غربت داشت. نتيجه امر تصور نوعي نيروي استدلا‌لي را در انسان به وجود آورد. از اينرو انسان ناچار بود بين دو چيز يكي را بتدريج انتخاب كند: يا يك راسيوناليسم فلسفي صرفاً استدلا‌لي يا يك نوع ميستيسيزم احساساتي ديني. و وقتي دين ضعيف شد، در واقـع چـيـزي كـه جـاي آن را گـرفـت، مـكـاتـب اگزيستانسياليستي بود. در اين مقاله هدف ما اينستكه تعاليم ملاصدرا را درباره انسان بيان كنيم و نشان دهيم كه ملاصدرا در اين باب، نظري متفاوت با فيلسوفان مغربزمين ارائه داده است. اين مقاله همچنين ابعاد مختلف شناخت انسان و نقش آنرا در مواجهه درست با بحران هويت انسان معاصر روشن مي‌كند. كليدواژگان انسان بحران هويت مسئله مغربزمين عرفان و حكمت اسلامي حكمت متعاليه ملاصدرا
|
|
|
تبین«قانون عمل و عکس العمل »طبق «اصل مشارکت »در فلسفه کانت «رضا ماحوزی و دکتر یوسف شاقول» چكيده هدف كلي كانت در نيمه نخست نقد عقل محض تبيين معرفت تجربي از جهان در شكل و قالب فيزيك نيوتني است. در اين ميان، اصول فاهمه و خصوصاً اصول دسته نسبت واجد اهميت بيشتري هستند. اين نوشتار با بررسي دعاوي و براهين كانت درباره سومين اصل دسته نسبت (اصل مشاركت) و لحاظ رابطه آن با تواليهاي ذهني تصورات در قوه خيال، و همچنين دومين اصل اين دسته (اصل عليت)، به اين مسئله مي‌پردازد كه آيا طرح كانت در تبيين فلسفي سومين قانون فيزيك نيوتني موفق بوده است و آيا طرح مذكور با ديگر آنالوژيها سازگار است يا خير. كليدواژگان تجربه فيزيك نيوتني فيزيك محض آنالوژيهاي تجربه اصل مشاركت توالي همبودي
|
|
|
روش شناسی ملاصدرا در مسئله علم باری تعالی « محمدغفوری نژاد و دكتر احد فرامرزقراملکی» چكيده پرسش از راز برتري حكمت صدرا و تفوق آن بر ساير نحله‌هاي فلسفي، سؤالي است اساسي در حوزه فلسفه اسلامي كه مي‌توان آنرا با تكيه بر روش‌شناسي ملاصدرا پاسخ گفت. در باب روش‌شناسي ملاصدرا مجموعاً هفت نظريه قابل گزارش است. نظريه مختار نگارنده، ملاصدرا را در برخوداري از منابع متنوع و متكثر خود، داراي يك الگوي پژوهشي مي‌داند كه با پيروي از آن موفق به ابداع نظريات جديد مي‌گردد و بدينسان نوآوريهاي فراوان وي را قابل تبيين مي‌داند. نقطه مقابل اين نظريه، ديدگاه التقاطگرايانه است كه ملاصدرا را به التقاط انديشه‌ها متهم مي‌كند. اين نظريه از تبيين نوآوريهاي او قاصر است. اين نوشتار با ملاصدرا در يكي از غامضترين مسائل فلسفه اسلامي، همراه شده و تلاش كرده است تا بگونه‌اي مستند، الگوي پژوهشي وي را در اين مسئله نشان دهد. كليدواژگان علم خدا روش‌شناسي ملاصدرا علم قبل الا‌يجاد تكثر رهيافت در ملاصدرا علم تفصيلي بسيط‌الحقيقة
|
|
|
نگاهی به رابطه برخی دانشهای فلسفی با روانشناسی «مسعود امید و دکتر عبدالله نصری» چكيده در اين نوشتار نظر بر اينستكه رابطه برخي از علوم فلسفي ـ‌كه هر يك بنوعي بر محور آگاهي شكل گرفته‌اند، از قبيل پديدارشناسي ، هرمنوتيك، فلسفه نفس (ذهن)، فلسفه علم، معرفتشناسي يا فلسفه معرفت‌‌ـ با روانشناسي بمعناي عام آن (فلسفي و تجربي)، مورد تأمل و تحقيق قرار بگيرد. اين رابطه از طريق مرور مباحث و مسائل اين شاخه‌هاي معرفتي و آنگاه اشاره به نقاط تلاقي و همچنين مباحث و مسائل متداخل ميان علوم فلسفي مذكور و روانشناسي و نيز بيان موارد تغذيه و سود بري اين علوم از روانشناسي آشكار خواهد شد. كليدواژگان روانشناسي رابطه ميانرشته‌يي پديدارشناسي هرمنوتيك فلسفه ذهن فلسفه علم معرفتشناسي آگاهي
|
|
|
اصل امتناع تناقض : حکمت متعالیه و منطق فازی «مهدی حسین زاده يزدی» چكيده «اصل امتناع تناقض» در حكمت متعاليه همچون ساير مكاتب فلسفي، يك اصل زيربنايي است. ملاصدرا انكار اين اصل را سقوط در شكاكيت مي‌داند در حاليكه نظريه‌پردازان فازي اين اعتقاد را برنمي‌تابند و بر اين باورند كه منطق فازي برپايه انكار امتناع تناقض سامان مي‌يابد. آنان شناختي را كه بر اساس «اصل امتناع تناقض» شكل گيرد، برداشتي غبارآلود و گاهي واژگون از عالم هستي معرفي مي‌كنند. اين برداشت نمي‌تواند واقع را آنگونه كه هست به تصوير بكشد و بلكه آدمي را از رسيدن به حقيقت بازمي‌دارد. اين نظريه‌پردازان، محصولا‌ت فراوان و چشمگير فازي را وامدار انكار اين اصل مي‌دانند. اما آيا همانطور كه منطقدانان ادعا مي‌كنند، نگرش فازي براساس انكار«اصل اجتماع و ارتفاع دو نقيض» پايه‌ريزي شده است؟ آيا آنان برداشت درستي از اين اصل ارايه مي‌دهند؟ نوشتار حاضر با تبيين اصل تناقض در حكمت متعاليه، چنين پرسشهايي را به بحث مي‌نشيند. كليدواژگان منطق فازي اصل امتناع تناقض حكمت متعاليه سورهاي فازي
|
|
|
جریانشناسی خیال در منظومه عرفانی محیی الدین ابن عربی(قسمت دوم) «دكتر مریم صانع پور و دکتر احمد بهشتی» چكيده ابن‌عربي معتقد است در انسان نيروي ادراك‌كننده ديگري غير از عقل يافت مي‌شود كه عرصه فعاليت اين نيرو، پهنه «خيال» است كه در آن جمع ميان اضداد پديدار مي‌شود؛ زيرا نزد حسّ و عقل جمع ميان دو ضد، ممتنع است. عالم خيال نزديكترين دلالت به حق است، زيرا حضرت حق، اول است و آخر، و ظاهر است و باطن. لذا عارف جز از راه جمع كردن ميان دو ضد، شناخته نمي‌شود. ابن‌عربي، خيال را منزل الفت جامع ميان حق و خلق و همان صورتي مي‌داند كه انسان بر آن آفريده شده است و اين آگاهي را نيرومندترين آگاهي‌يي كه بوسيله آن عارف واحديّت حق را در كثرت خلق ادراك مي‌كند. ابن‌عربي معتقد است خيال، تنها آنچه را داراي صورت محسوس يا مركب از اجزاء محسوس است و توسط قوه مصوره تركيب مي‌شود، نگه مي‌دارد و از اين رهگذر، صورتي را بدست مي‌دهد كه در حس موجود نيست، اما براي بيننده محسوس است. وي در نظريه عرفاني خويش از عالم خيال بعنوان طريق معرفةالله نام مي‌برد. در اين مقاله عالم مزبور بگونه‌يي نظام‌مند ترسيم مي‌گردد. كليدواژگان ابن‌عربي انسانشناسي عرفاني قوه خيال خيال متصل خيال منفصل عوالم چهارگانه حضرات خمس عماء انسان كامل حقيقت محمّديه برزخ
|
|
|
گزارش همایش روز جهانی فلسفه |
|
